هرس باغ انار

 در مورد هرس و تربيت اكثر درختان پرورشي الگوهاي متعارف و علمي موجود ميباشد. متاسفانه در مورد درختان انار الگوي متعارف و ثبت شده اي جهت تربيت و هرس آنها در دسترس نميباشد، با توجه به تجربه عملي ما و تبعيت از الگوي معماري 1000 درخت در هكتار، هرس و تربيت اسكلت درختان متاثر از اين نوع معماري خواهد بود. انار درختي است كه در سالهاي اوليه پس از كاشت رشد سريعي داشته و در صورت برخورداري از شرائط مناسب از سال سوم به بار مينشيند. توليد پاجوش فراوان از ويژگيهاي اين درخت است، مراقبت از فرم گيري صحيح اسكلت اين درخت در سالهاي اوليه و حذف مستمر پاجوشها و شاخه هاي نرك و سربرداري از درخت در سالهاي پس از بلوع ، جهت ممانعت از رشد طولي درخت و توجه به آفتاب سوختگي محصول از نكات مهم در موضوع هرس درختان انار ميباشد.

هم اكنون در باغات قديمي درختان انار با ارتفاع 5 متر و تاج گسترد ديده ميشود كه تراكم درخت در هكتر را به حدود 600 درخت محدود كرده است، در حاليكه ما از الگوي حدود 1000 درخت در فواصل 2×4 پيروي كرده و اين خود مستلزم اتخاذ نوعي از هرس و فرم دهي اسكلت درختان انار ميباشد، بگونه اي كه ضمن حفظ اسلوب صحيح و انتقال نور كافي به تاج درختان و رسيدن به عملكرد بهينه محصول، امكان تردد تراكتور در بين رديفها و انجام عمليات لازم ميسر باشد. لذا قبل از هر كاري بايد تصوير روشني از اسكلت نهايي درخت و نحوه گسترش تاج درخت در فضاي بين رديفها و حداكثر ارتفاع مجاز درخت در ذهن داشته باشيد.

در باغداري نوين توجه به مكانيزاسيون و كاهش هزينه هاي كارگري از نكات اساسي در تربيت درختان است. واقيت اين است كه در اقليم گرم ايران با شدت تابش بالا آفتاب سوختگي ميوه انار از معضلات داير در باغات انار ميباشد. چاره اين معضل حفاظت از ميوه ها در سايه انداز شاخ و برگهاي درخت ميباشد. مسئله اي كه ضمن جلوگيري از تبخير آب موجود در ميوه از آفتاب سوختگي پوست آن نيز جلوگيري ميكند، تراكم بالاي درختان و فاصله كاشت نزديك آنها از عوامل كاهش اين خسارت ميباشد. اما يك سوال اساسي در اينجا مطرح است كه چگونه باغات انار را طراحي و به چه شكلي اسكلت درختان را تربيت كنيم تا ضمن حفظ حداكثر پوشش ميوه ها بيشترين نور به تاج درخت وارد شده و همچنين امكان تردد تراكتور نيز در بين رديفها ميسر باشد؟

پيشنهاد ما استفاده از الگوي متقارن ستاره براي تربيت اسكلت درختان است. بهتر است تنه اصلي را روي يك تنه تربيت و از ارتفاع 70 سانتي سه شاخه اصلي را با زاويه مناسب در مسير فضاي بين رديفها تربيت كنيد. حفظ تقارن دو سويه اسكلت درختان در دو جهت از الزامات اين معماري ميباشد. براي روشن شدن مطلب به شكل روبرو دقت و به تقارن دو سويه آنها توجه كنيد.
ميتوانيد تنه اصلي درخت را بصورت سه شاخه تربيت كرده و با ايجاد زاويه مناسب شرايط رشد طولي درخت در سه جهت مناسب را فراهم كنيد. ارتفاع تاج درخت نبايد بيش از سه متر باشد و شاخه هاي فرعي نبايد بيشتر از شعاع 1.5 متري درخت گسترش يابند. اگر به شكل روبرو توجه كنيد متوجه ورود نو به تاج درخت از چند جهت ميشويد ضمن اينكه پوشش مناسب شاخ و برگ درخت و همپوشاني با رختان مجاور سطح سايه انداز مناسب براي حفاظت از ميوه ها را گسترش ميدهد.
عرض تراكتور باغي حدود 1 متر ميباشد و در صورت گسترش تاج تا شعاع 1.5 متري فضاي لازم براي تردد آن فراهم ميايد. نكته ظريف اينكه تاج درخت از ارتفاع 1.5 متر به بالا شكل گرفته و در ذيل فضاي درختان امكان تردد تسهيل ميگردد.
با سر برداري و هرس مستمر امكان گسترش تاج درخت به شعاع بيش از 1.5 متر و ارتفاع بيشتر از 3 متر را ندهيد. زيرا موجب همپوشاني كامل و كاهش ورود نور به درخت ميگردد. افزايش سطح سايه انداز بصورت كامل امر مطلوبي نيست، گرماي نهفته در خاك نيازمند جابجايي و تعادل است، بايد فضاي خالي بين درختان براي جابجايي اين هواي گرم باشد در غير اينصورت هواي گرم برخاسته از خاك در درون تاج درخت به دام افتاده و موجب افزايش تعرق درخت ميگردد.
درختان با ارتفاع زياد عملا برداشت محصول را با مشكل مواجه و عمليات بهورزي بر روي درخت را ناممكن ميسازند. هزينه هاي كارگري چيدن محصولات از درختان با ارتفاع زياد بعضا تا سه برابر شرائط عادي افزايش ميابد. علاوه بر آن دوران چيدن و دپوي فله اي و سنتي محصول سرآمده و ميوه انار بايد با دقت چيده و درون بسته بندي مناسب روانه بازار يا سردخانه شود. اين موضوع لزوم جلوگيري از افزايش ارتفاع درخت را ضروري ميسازد حداكثر ازتفاع مقبول درختان انار در شرائط معماري نوين 3 متر ميباشد.

حال كه تصوير روشني از اسكلت نهايي درختان در ذهن داريد زمان آن رسيده قيچي يا اره باغباني را به دست گرفته و نسبت به هرس و تريت اوليه نهالهاي كاشته شده اقدام كنيد.
نهالها را تا سال سوم پس از كاشت به حال خود رها كنيد در اواسط تابستان يا پائيز كار هرس نهالهاي جوان را آغاز و بگونه اي عمل كنيد كه تا اواخر پائيز عمليات هرس و تربيت درختان به پايان رسيده باشد. هرس درختان در فصل سرما آسيب پذيري درخت را افزايش و فرصت بازسازي درخت را محدود و بر عملكرد درخت در سال بعد اثر مفي دارد، پس قبل از شروع زمستان به كار هرس خاتمه دهيد.

شاخه هاي اضافي ميبايد از قسمت انتهايي و از محل اتصال به طوق ريشه حذف شود از اينرو ابتدا خاك اطراف درخت را كنار زده و محيط طوق درخت را تميز كنيد. سپس شاخه اصلي درخت را با دقت انتخاب كنيد، اگر قصد تربيت تك تنه درخت را داريد شاخه اي را كه قسمت بالاي آن حداقل 3 انشعاب فرعي وجود دارد انتخاب و بقيه شاخه ها را حذف كنيد.
درختان انار بيشتر بشكل چند تنه تربيت ميشوند اگر مايل به استفاده از اين فرم هستيد و يا ايجاد فرم تك تنه را مشكل ميبينيد، ابتدا سه شاخه اصلي را كه از زاويه مناسب نسبت به هم برخوردار هستند و از تقارن كامل با درختان هرس شده مجاور برخوردارند، انتخاب و بقيه شاخه ها را از محل طوق جدا كنيد.

پاسخ به سوالات شما:

03133672008

09011944418